W tym roku każdy z trzecioklasistów ma przed sobą dwa egzaminy ustne: z języka polskiego i wybranego języka obcego oraz cztery pisemne: z języka polskiego, matematyki, języka obcego i przedmiotu dodatkowego zdawanego na poziomie rozszerzonym. Dodatkowo, niektórzy uczniowie zdecydują się wybrać poziom rozszerzony z innych przedmiotów. Teoretycznie po ukończeniu trzyletniego programu kształcenia licealista powinien być przygotowany do egzaminu maturalnego.
W praktyce jednak konieczne jest usystematyzowanie wiedzy i dogłębne powtórzenie materiału. Jak zrobić to skutecznie? Doktor Anita Zarzycka, prodziekan ds. dydaktyki i jakości kształcenia, a także wykładowca Metodyki z Uczelni Łazarskiego proponuje siedem zasad, dzięki którym nauka pójdzie sprawnie i płynnie.
1. Wybór przedmiotów egzaminacyjnych
Pierwszym krokiem, który wpłynie na dalsze działania, jest odpowiedni dobór przedmiotów egzaminacyjnych. Każdy licealista powinien odpowiedzieć sobie na pytania: jakie i ile przedmiotów dodatkowych chce wybrać oraz na jaką uczelnię chciałby się dostać. W dzisiejszym systemie edukacyjnym, kiedy egzaminy wstępne na studia zastąpione zostały punktacją z matury, taka decyzja jest kluczowa i rzutować będzie na całe życie młodego człowieka. Należy więc podjąć ją bardzo rozważnie. Dobrym pomysłem jest m.in. konsultacja z psychologiem lub skorzystanie z testów kompetencji zawodowych.
Na przykład pomocny w dokonaniu wyboru może być kwestionariusz, opracowany przez Uczelnie Łazarskiego. Składa się z 97 pytań, a jego wypełnienie zajmuje 10 minut. Pozwala wstępnie sprawdzić predyspozycje zawodowe przyszłego studenta. Podsumowując: trzecioklasista powinien określić wymarzoną drogę zawodową i dostosować do niej dobór przedmiotów maturalnych tak, by wyniki egzaminów otworzyły mu drzwi do dalszej edukacji.
Uczniowie muszą wybrać co najmniej jeden przedmiot dodatkowy, maksymalnie – sześć. Dobór egzaminów jest dowolny i nie zależy od typu szkoły, do której uczęszczał absolwent ani od przedmiotów, których uczył się w liceum w zakresie rozszerzonym. Właściwy wybór stanowi więc nie lada wyzwanie.
2. Plan działań
Po określeniu celów, kolejnym etapem jest ustalenie planu działań. Pojęcie to nierozerwalnie łączy się z zarządzaniem czasem. Podstawą jest określenie, jak szybko uczeń potrafi opanować materiał.
Zatem, po pierwsze przed przystąpieniem do nauki należy: określić zakres materiału z poszczególnych przedmiotów. Po drugie: trzeba przeanalizować poziom wiedzy i braków z każdej dziedziny. Po trzecie: zaplanować naukę w odniesieniu do kalendarza. Ułatwić to może zasada nr 3.
3. Zasada drobnych kroków
Dobrym sposobem na usystematyzowanie działań jest „zasada drobnych kroków”. Przed rozpoczęciem nauki dobrze jest podzielić materiał na mniejsze części. Poszczególne, niewielkie elementy najlepiej przyporządkować do dni w kalendarzu. Dzięki stworzeniu takiego harmonogramu, nauka przebiegnie spokojnie, a uczeń uniknie nerwowych sytuacji – praca będzie bardziej efektywna.
4. Czy potrzebujesz pomocy?
To ważne, by w procesie porządkowania wiedzy uczeń określił, czy zakres materiału, który ma do opanowania, jest w zasięgu jego ręki już teraz, czy potrzebuje wsparcia ze strony korepetytora. Jeśli sprecyzowanie odpowiedzi na to pytanie sprawia mu kłopot warto, by poradził się zaprzyjaźnionego nauczyciela, który pomoże mu określić poziom wiedzy z danego przedmiotu.
To ważne, ponieważ często przed egzaminami brak wiary we własne siły zaburza uczniowi prawdziwy obraz jego umiejętności. Oczywiście, korepetycje niosą za sobą koszty. Jeśli zasoby portfela nie pozwalają młodemu człowiekowi wybrać takiej drogi, nic straconego. Rozwiązaniem może być wspólna nauka w gronie przyjaciół – co dwie głowy, to nie jedna!
5. Pałac pamięci, akronimy czy rymowanki?
Mnemotechniki mogą być skutecznym wsparciem dla umysłu ucznia podczas zintensyfikowanej nauki - ułatwiają zapamiętanie, przechowywanie i przypominanie sobie informacji. Sprawdzają się one najlepiej w przypadku przedmiotów, które wymagają zapamiętywania wielu szczegółów, jak historia czy geografia. Poszczególne mnemotechniki szczegółowo rozpisane są w internecie – zainteresowany uczeń z łatwością znajdzie najskuteczniejszą dla siebie.
Należy jednak pamiętać, że techniki zapamiętywania mogą być ułatwieniem w czasie przedmaturalnej nauki, nie zastąpią jednak systematycznej pracy już od początku klasy maturalnej: regularne ćwiczenia, repetycja arkuszy egzaminacyjnych czy powtarzanie na bieżąco partii przerobionego materiału pozwolą ugruntować wiedzę.
6. Nie tylko nauka
Podstawą skutecznego przyswajania wiedzy jest rozsądne dzielenie czasu pomiędzy nauką a odpoczynkiem. Spędzanie „z głową nad podręcznikiem” wielu godzin bez przerwy jest nieefektywne. Nie bez powodu lekcje w szkole trwają 45 minut. Mniej więcej w połowie każdej lekcji umiejętność koncentracji znacznie spada, by – w kolejnym okresie – sięgnąć niemal zera. Podczas nauki warto robić przerwy na spacer, filiżankę herbaty czy drzemkę.
Trzeba podkreślić, że rozwiązaniem nie są modne napoje energetyczne ani nadmiar kawy. Bez względu na to, jak mocno stymulujemy mózg, nie jesteśmy w stanie pozostawać w stanie najwyższej koncentracji w nieskończoność. Konieczny jest odpoczynek. Co więcej, zachowanie odpowiedniego balansu między nauką a relaksem pozwoli osiągnąć najlepsze efekty na egzaminie.
7. Zostaw czas na podsumowanie i powtórki
Zasada prosta, ale – w swej oczywistości – często pomijana. Konieczne jest przeznaczenie kilku dni wyłącznie na powtórzenie materiału. Tylko w ten sposób uczeń uniknie zdenerwowania i niepewności. Spokój oraz nastawienie na sukces jest sprzymierzeńcem koncentracji na egzaminie i pozytywnych wyników – a to jest przecież celem każdego maturzysty.
Egzamin maturalny to najważniejsze wyzwanie, z którym muszą się zmierzyć uczniowie szkoły średniej. Pomimo tego, że zakres nauki czasem oszałamia, maturę można zdać. Kluczem do sukcesu jest systematyczność i wiedza, jak należy się uczyć, aby uzyskać najwyższe noty.
Więcej informacji na temat egzaminu maturalnego znajdziesz na stronie Matura 2023.
