Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego jest liderem międzynarodowego projektu „Rozwój kompetencji z zakresu zrównoważonego rozwoju i efektywności energetycznej” (TrainERGY- Training for Energy Efficient Operations). Projekt prezentuje unikatowe podejście do rozwiązywania trudnych kwestii środowiskowych i jest odpowiedzią na rosnące oczekiwania względem przedsiębiorców odnośnie ograniczania emisji dwutlenku węgla, zarówno w pojedynczych przedsiębiorstwach, jak i w całych łańcuchach dostaw. Wynika to przede wszystkim z rosnącego problemu zmian klimatycznych, które od kilku lat są tematem wzmożonej debaty publicznej. Wysoka emisja dwutlenku węgla i jej konsekwencje- Wzrost emisji dwutlenku węgla wywołany jest działalnością człowieka, jak np. spalaniem paliw, wycinaniem lasów czy rolnictwem i hodowlą zwierząt. Skutki nadmiernej emisji CO2 mają i będą mieć coraz większy wpływ na wiele sektorów gospodarki, a tym samym na jakość życia społeczeństw. Wpływ zmian klimatycznych najbardziej odczują sektory: rolnictwa, gospodarki leśnej, ekosystemów morskich, branży energetycznej czy turystyki. Negatywne oddziaływanie odczuwalne będzie także w przypadku infrastruktury czy zasobów wodnych. Zmiany klimatu nie pozostają również bez znaczenia na organizm ludzki. Anomalie pogodowe oddziałują negatywne przyczyniając się do zwiększonej liczby zachorowań i rozwoju chorób, w tym alergicznych. Negatywne zmiany widoczne będą w obszarze środowiskowym, społecznym i ekonomicznym – część z nich możemy obserwować już teraz. Do najbardziej znamiennej należy topnienie lodowców, które na przestrzeni ostatnich lat zauważalne jest we wszystkich projektach badawczych. Odczuwalne są również anomalie temperaturowe oddziałujące np. na cykle wegetatywne roślin. Zmiany klimatyczne to proces rozłożony w czasie, kolejne lata mogą przynieść niespotykane dotychczas konsekwencje, a skutki już rozpoczętych zmian mogą być nieprzewidywalne. Stąd potrzeba podjęcia działań na różnych poziomach, w tym w przedsiębiorstwach służących zarówno rozwojowi wiedzy o samym problemie, jak i dających konkretny zestaw rozwiązań do zastosowania w danym podmiocie – mówi kierownik projektu, dr T. Bartosz Kalinowski z Wydziału Zarządzania UŁ. Wielkość emisji w poszczególnych krajach i na kontynentach różni się w zależności od stopnia uprzemysłowienia danego regionu. Według Eurostatu w 2015 roku emisja CO2 pochodząca ze spalania paliw kopalnych (odpowiedzialna za 70% wszystkich emisji) w Polsce wzrosła o 1,6% w stosunku do roku poprzedniego. Polska jest jednocześnie 5 największym emitentem po Niemczech, UK, Włoszech i Francji. Stąd poszukuje się nowych rozwiązań pozwalających zwiększyć świadomość środowiskową wśród przedsiębiorców oraz zaopatrzyć ich w konkretne narzędzia, dzięki którym poznają procesy i otrzymają twarde dane o związanej z nimi emisji, a w następnym kroku podejmą działania ją ograniczające.Trainergy - jakie korzyści daje firmom?Polityka unijna kładzie nacisk na wprowadzanie rozwiązań prośrodowiskowych na poziomie krajowym, jak i w poszczególnych organizacjach. Redukcja emisji gazów cieplarnianych to jeden z priorytetów. Co więcej, od 2005 roku działa unijny system handlu obejmujący uprawnieniami 11 tysięcy instalacji w sektorze przemysłowym i energetyce. Pokazuje to wagę problemu oraz dużą determinację do podejmowania wysiłku na rzecz gospodarki niskoemisyjnej. Nie oznacza to, że przedsiębiorstwa nieobjęte obowiązkiem uczestnictwa w systemie (dla Polski ok. 750 instalacji) nie powinny podejmować wysiłku w tym obszarze. Zwrócenie uwagi na funkcjonowanie łańcucha dostaw z perspektywy środowiskowej pozwala na ograniczenie ryzyka, a w dłuższej perspektywie na bardziej wydajne realizowanie operacji z korzyścią dla wszystkich stron.Projekt Trainergy to naturalna konsekwencja zainicjowanego wcześniej partnerstwa. Pomysł zajęcia się problematyką zrównoważonego rozwoju i łańcucha dostaw powstał na Uniwersytecie w Sheffield. Tam też trwały intensywne prace nad rozwinięciem narzędzia, które pozwalałoby obliczać wielkość emisji w całym łańcuchu dostaw uwzględniając realizowane w nim procesy. W przypadku przedsiębiorstw istotą jest konkretne rozwiązanie, które mogą wdrożyć a w tym projekcie tak się dzieje, co dodatkowo powoduje, że jest on ważny i potrzebny.- Firmy biorące udział w projekcie mogą skorzystać z bezpłatnego doradztwa międzynarodowego zespołu w zakresie opracowania i analizy map emisji CO2 – podkreśla dr T. Bartosz Kalinowski. Korzyści związane z pokazaniem, jak dany proces wygląda z perspektywy emisji CO2, obejmują m.in.:
- Uczestnictwo w projekcie to szansa na poznanie własnego łańcucha dostaw pod kątem emisji CO2 (CO2 hotspots). Przedsiębiorstwa otrzymują również gotową instrukcję dla dalszych kroków, które powinny podjąć chcąc zwiększyć swoją efektywność energetyczną - dodaje dr Grażyna Wieteska z zespołu projektowego. Firmy stają się bardziej świadome swojego oddziaływania i uważniej podchodzą do planowania działań. Pozwala im to na bardziej efektywne zarządzanie zasobami oraz dobieranie partnerów, którzy podobnie jak odbiorca zwracają uwagę na oddziaływanie na środowisko. Jest to motywacja dla firm szukających oszczędności w swoich operacjach biznesowych. Dla osiągnięcia zamierzonych celów naukowcy wykorzystują narzędzie Scenat (Supply Chain Environmental Analysis Tool – SCEnAT: www.scenat.com), które rozwijane jest wspólnie z partnerami projektu (m.in. Uniwersytetami w Sheffield oraz Neapolu) i stanowi system wspomagania decyzji środowiskowych w łańcuchu dostaw. Narzędzie to zostało przyjęte z dużą aprobatą na rynku brytyjskim, polskim, greckim i włoskim. Uniwersalny charakter aplikacji został potwierdzony oraz rozwinięty podczas realizacji wcześniejszych wspólnych projektów realizowanych przy współudziale Wydziału Zarządzania UŁ. Rozwój wirtualnego środowiska rozwoju kompetencji (VLE) i integracja z nim narzędzia SCEnAT staje się szansą na większe dopasowanie i łatwiejszą adaptację dobrych praktyk w zakresie ograniczania szkodliwych emisji w łańcuchu dostaw w polskich i europejskich MŚP. Wykorzystanie SCEnAT, opracowanego w Wielkiej Brytanii, jest o tyle istotne, że kraj ten znajduje się wśród europejskich liderów w pracach nad eliminacją szkodliwych substancji z przemysłu i działalności gospodarczej.- Projekt jest dobrą okazją dla firm, aby dowiedzieć się więcej o zrównoważonym rozwoju. Temat ten jest obecnie szeroko dyskutowany w Europie i na świecie. Warto również podkreślić, że część krajowych dotacji w ramach funduszy europejskich dofinansowuje działania mające na celu poprawę efektywności energetycznej oraz zmniejszanie emisji CO2 – przekonuje dr Agata Rudnicka z zespołu projektowego. Projekt Trainergy w praktyceW praktyce analiza wpłynąć może na decyzje środowiskowe podejmowane w firmie. W zależności od wyników przedsiębiorstwo może ograniczyć emisję CO2, np. poprzez: wprowadzanie usprawnień do realizowanych procesów jak np. zmiana sposobu transportu, odejście od danego komponentu na rzecz innego - bardziej przyjaznego środowisku, włączenie zasobów energii ze źródeł odnawialnych, skrócenie łańcucha dostaw, wykorzystanie energooszczędnych źródeł światła czy w końcu zmianę technologii wytwarzania.Oprócz powyższych analiz, projekt skupia się na badaniu kompetencji menedżerów firm produkcyjnych w zakresie zrównoważonego rozwoju i ograniczania negatywnego wpływu na środowisko. Kompetencje zidentyfikowane jako najsłabiej rozwinięte w poszczególnych krajach będą doskonalone za pomocą materiałów szkoleniowych dostępnych na stronie projektu i w ramach wirtualnej platformy szkoleniowej. W tym celu przeprowadzono badania, obejmujące ponad 100 przedsiębiorstw z krajów partnerskich.Dodatkowym elementem projektu są wyjazdy szkoleniowe, w ramach których zespoły z jednostek realizujących przedsięwzięcie w czasie 5-dniowego pobytu rozwijają swoją wiedzę na temat zarządzania zrównoważonymi łańcuchami oraz korzystają z wypracowanego narzędzia do opracowywania studiów przypadku i dobrych praktyk dla konkretnych przedsiębiorstw.Zgłoszenia do projektuW chwili obecnej do udziału w projekcie mogą zgłaszać się wszystkie przedsiębiorstwa zainteresowane poddaniem się analizie. Ze względu na tematykę oraz obszar ilościowy analizy preferowane są firmy produkcyjne, bo w nich generowane są największe emisje dwutlenku węgla. Podmioty chcące wziąć udział w projekcie muszą liczyć się z koniecznością przygotowania zestawu danych obejmujących różne parametry procesów jak np. zużycie energii, wody, sposób i odległość w procesie transportu czy wielość generowanych odpadów. Na tej podstawie ustalana jest mapa emisji i możliwe jest wskazanie miejsc wymagających usprawnień. O ostatecznym przyjęciu do projektu, na podstawie wstępnego wywiadu, decyduje zespół projektowy.Więcej informacji o projekcie oraz wirtualna platforma szkoleniowa znajduje się stronie: www.trainergy-project.eu
